Dersim katliamının başlamasının 75. yıl dönümünde, Dersimliler kitlesel yürüyüş gerçekleştirdi. Devlet ve CHP'den katliamla yüzleşmesini isteyen Dersimliler, Munzur'da baraj yapımının durdurulmasını, arşivlerin açılmasını talep etti.
Bakanlar Kurulu kararıyla 4 Mayıs 1937 tarihinde uygulanmaya başlayan Dersim'de “Tetip ve Tenkil Harekatı”nın yıl dönümü, Taksim'de yapılan kitlesel yürüyüşle lanetlendi. Dersimliler, CHP Beyoğlu İlçe Örgütü önünde, “Kahrolsun faşist Kemalist diktatörlük” sloganı attı.
Dersim Dernekleri Federasyonu'nun (DEDEF) çağrısıyla çok sayıda siyasi parti ve kurum, katilamı lanetlemek için Beyoğlu Tünel'de bir araya geldi. “Dersim 38 sözün bittiği yerdir. 4 Mayıs insanlığın kara günüdür” pankartı açan kitle, Seyit Rıza'nın resmini taşıyarak İstiklal Caddesi boyunca yürüyüşe geçti. Kitle, bir süre sessiz yürüdü. Yürüyüş sırasında sayıları bine yaklaşan kitle, “Halklarız, kardeşiz, özgürlük için buradayız”, “38 Dersim katliamını unutma, unutturma”, “Tarihleri inkar, tarihleri katliamdır” dövizleri taşıdı, “Roboski'den Dersim'e katil devlet hesap verecek”, “Dersim, Sivas, Koçgiri, unutulmaz hiçbiri” sloganları attı.
'DENİZLER'İ EN İYİ DERSİMLİLER TANIR'
Yürüyüş kolu Galatasaray Meydanı'na geldiğinde, 6 Mayıs Denizler'in idamıyla ilgili açılan stantta bir süre durdu. Burada yapılan konuşmada, “Denizler'i en iyi Dersimliler tanır ve bilir” denildi.
Kortej, İstiklal Caddesi üzerinde bulunan CHP Beyoğlu İlçe Binası önüne geldiğinde, bir süre oturma eylemi yaptı. Katliamdan CHP'nin sorumlu olduğu belirtildi, “Kahrolsun faşist Kemalist diktatörlük” şeklinde slogan atıldı.
'CHP KATLİAMCI TARİHİYLE AÇIKÇA YÜZLEŞSİN'
Taksim Meydanı'nda açıklama yapan DEDEF Genel Başkanı Özkan Tacer, Dersim'de Bakanlar Kurulu kararıyla katliam uygulandığını söyledi. Tacer, Eylül 1935'te Nürnberg Yasalarıyla kanunlaşan, Kristal Geceler ile zirve yapıp Gaz Odaları'nda son bulan Yahudi soykırımı ile 26 Aralık 1935'te Tunceli Kanunu ile yasalaşan, 4 Mayıs 1937 Bakanlar Kurulu kararı ile toplumun ileri gelenlerinin idamlarıyla zirve yapıp, gaz mağaralarında son bulan Dersim kırımı arasında paralellik olduğuna dikkat çekti. Katliam arşivlerinin açılmasını isteyen Tacer, “Genelkurmay Başkanlığının yaptığı 'tasnif ediyoruz', 'gizlilik kararını dikkate alıyoru' yönlü açıklamaları endişelerimizi artırıyor” dedi. CHP'den ve Kemal Kılıçdaroğlu'ndan katliamda rolü olan CHP'nin rolüyle açıkça ve cesurca yüzleşme çağrısı yapan Tacer, taleplerini şöyle sıraladı:
“1) Dersim katliamının AKP ve CHP'nin birbirine şantaj ve siyaset yapma aracı olmaktan çıkarılıp, tüm belgelerin açıklanmasını ve Dersim halkından başta CHP olmak üzere devletin resmi özür dilemesi ve gereklerini yerine getirmesini istiyoruz. 2) Erzincan il sınırı içinde yer alan köylerden toplanarak Zini Gediği'nde katledilen 100 kadar Dersimli mağdurun kemikleri DNA testi ile tespit edilerek tek tek ve Alevi inancımıza göre törenlerle defnedilmeleri sağlanmalıdır. 3) Dersim'i yok etmenin bir parçası olarak planlanan Munzur, Harçik ve Peri vadilerindeki baraj ve siyanürle altın ayrıştırma projeleri iptal edilmelidir. 4) Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerleri açıklansın. 5) Dersim ismi iade edilsin. 6) Arşivler açılsın, hesap verilsin. 7) Sürgünler, kayıplar ve evlatlık alınan çocukların listesi açıklansın. 8) Dillerimize ve Kızılbaş Alevi inancımıza özgürlük istiyoruz.”
DEVLET TÜM KATLİAMLARIN HESABINI VERECEK'
Açıklamada söz alan BDP Bitlis Milletvekili Hüsamettin Zenderlioğlu, Kürtçe olarak yaptığı konuşmasında, cumhuriyet tarihi boyunca uygulanan katliamları sayarak, “Devlet, son olarak Roboski'de katliam uyguladı. Devlet, tüm katliamların hesabını verecek” şeklinde konuştu.
Dersim Soykırımı Gazi'de lanetlendi
Dersim Soykırım kararının alındığı 4 Mayıs'ın yıl dönümü nedeniyle Sultangazi İlçesi'ne bağlı Gazi Mahallesi'nde yürüyüş yapan Dersimliler, özür beklediklerini belirtti.
Bakanlar Kurulu'nun Dersim Soykırımı kararını verdiği 4 Mayıs'ın yıl dönümünde Dersimliler Gazi Mahallesinde protesto yürüyüşü gerçekleştirdi.
Dersim Gazetesi, Munzur Çevre Derneği, Seyit Rıza İnsiyatifi, Alibeyköy Dersimliler Derneği, Pertekliler Derneği, Munzur Kültür Derneği'nin çağrısıyla eski karakolda bir araya gelen 150 kişi, Cemevine yürüdü. Yürüyüş sırasında "Dersim 38 soykırımdır", "Derim ismi geri verilsin", "Katil devlet hesap verecek" sloganları atıldı.
Gazi Cemevi önünde yapılan açıklamada "Tarihe düşülmüş kara bir nottur 4 Mayıs. Kıyımın işaret fişeği, zulüm ordularının tan borusudur. Dersim katliamının siyasi emrinin verildiği tarihtir. Laç Deresi'nin, Halvori'nin, Kutudere'nin fermanı o gün yazılmıştır" denildi.
1937 yılının 4 Mayısı'nda Bakanlar Kurulu'nun "Tunceli Tenkil Harekatına Dair Bakanlar Kurulu Kararı" aldığı belirtilen açıklamada, bu karar ile "silahlı direnişçilerin imha edilmesi, köylerin yakılması, geride kalanların sürgün edilerek Dersim'in bitirilmesinin öngörüldüğü" ifade edildi.
Dönemin tüm görevlilerinin suçlu olduğu kaydedilen açıklamada, "Hepsi de öfkemizin hedefi, hesaplaşma isteğimizin muhatabıdır" denildi. Dersimliler, devletten özür beklediklerini ifade etti.
Eyleme BDP, ESP, Partizan, SDP, SODAP, TÖP-G, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği, 78'liler Girişimi, Kay-DER, Özgürlükçü Gençlik Derneği üyeleri de katıldı.
Dersimliler siyah kefenlerle AKP’ye yürüdü
Dersim Katliamı'na karşı eylemler sürüyor. Dersim Dernekleri'nin çağrısıyla Okmeydanı'nda bir araya gelen siyasi parti ve kurumlar, Sütlüce'deki AKP İl Başkanlığı'na yürüdü. "Dersim'den Roboski'ye kadar süren katliamlar bunun bir devlet politikası olduğunu göstermeye yetmektedir" dedi.
Alibeyköy Dersimliler Dernreği, Dersim Gazetesi, Munzur Çevre Derneği, Pertekliler Derneği, Seyit Rıza İnisiyatifi, Munzur Kültür Derneği, 4 Mayıs 1937'de Dersim Katliam kararının alınmasının yıl dönümü nedeniyle yaptığı eylemler kapsamında AKP'ye yürüdü.
Okmeydanı Cemal Kamacı Spor Tesisi önünde bir araya gelen Dersimliler, "Dersim '38 soykırımdır", "Roboski'den Dersim'e katil devlet hesap verecek", "Katil devlet katil CHP", "Katil devlet katil AKP" sloganlarıyla Sütlüce'de bulunan AKP İl Başkanlığı'na yürüdü.
Siyah kefen giyen ve alınlarına siyah bant takan Dersimliler, yürüyüş boyunca çevredeki halka katliamı anlatan konuşmalar yaptı.
AKP İl Başkanlığı önünde bir konuşma yapan Alibeyköy Dersimliler Derneği Başkanı Mesut Gerçek, "AKP Dersim soykırımını kabul etme konusunda samimi olsaydı resmi özürde bulunurdu. Ve eğer gerçekten samimi olsalardı Roboskiler yaşanmazdı" dedi.
Gerçek'in konuşmasının ardından kurumlar adına açıklama yapan Mehmet Ekici, piyadesinden genelkurmay başkanına, özel yetkili valisinden hükümet sahibi CHP'sine, savcısından cumhurbaşkanına dönemin tüm görevlilerinin suçlu olduğunu söyledi ve "Hepsi de öfkemizin hedefi, hesaplaşma isteğimizin muhatabıdır" dedi.
Bugünün siyasi iktidarı olarak AKP'nin meseleye yaklaşımını da samimi bulmadıklarını ifade eden Ekici, "Resmi ve bütün iktidarlar için bağlayıcı bir özür halen dilenmemiştir. Arşivler devletin ihtiyaçlarına göre tasnif edilmekte, bağımsız bir araştırma komisyonu için adım atılmamaktadır. Açılan davalar 'Devlet gereğini yapmıştır' şeklinde yanıtlanmakta, Dersim '38'in devamı niteliğinde uygulamalar sürmekte, askeri-siyasi operasyonlar, insansızlaştırma ve ekolojik yıkı planının parçası olan baraj projeleri durdurulmamaktadır. AKP, Dersim '38'i kendi uygulamalarını gizleyen bir paravan gibi kullanmaktadır" dedi.
Dersim'den Roboski'ye kadar süren katliamların bir devlet politikası olduğunu kaydeden Ekici, soykırımın bütün yönleriyle aydınlatılması ve hesabının verilmesini talep ettiklerini söyledi. Ekici, şöyle konuştu: "Bunun başarılmasının başta Dersimliler olmak üzere tüm özgürlük güçlerinin ve vicdan sahiplerinin kararlı mücadelesyile mümkün olacağını biliyoruz. Dersim'in hesabını soracağız."
Eyleme BDP, ESP, EMEP, SDP, SODAP, TÖP-G, KAYY-DER, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği ve 78'liler Girişimi destek verdi.
Dersim'de '38 Katliamı lanetlendi
Dersimliler, '38 Katliamı'nın yıl dönümü nedeniyle Seyit Rıza heykelinin bulunduğu parkta toplandı ve çıplak ayakla Gel Çetu'ya yürüdü.
Dersimliler, '38 Dersim Katliamı'nı düzenlediği yürüyüşle lanetledi.
Kışla Meydanı'nda bulunan Seyit Rıza Parkı'nda bir araya gelen çok sayıda kişi, "Dersim 38 bir insanlık suçudur" yazılı pankart açarak çıplak ayakla yürüyüşe geçti.
Dersimliler, katliamda öldürülen insanların o dönem nasıl ellerinin bağlandığını ve öldürüldüğünü de canlandırdı. Dersimliler için kutsal olan Gole Çetu ziyaret yerine doğru yürüyüşe geçen kalabalık, yürüyüş boyunca Dersim katliamını anlatan ağıtlar yaktı.
Gel Çetu parkında hayatını kaybedenler için mum yakılması ve niyaz dağıtılmasının ardından Dersim Kültür Derneği Başkanı Ali Mükan bir açıklama yaptı. 75 yıl önce bugün, 4 Mayıs 1937'de, yüzyıllardır biledikleri öfkeleriyle pusuda bekleyen güçlerin harekete geçtiğini belirten Mükan, şöyle devam etti:
"Uluslararası karanlık güçlerden feyz alan Türk parlamentosu Dersim'in ebediyyen imhası için askeri harekat emri çıkardı. İnançları, kültürleri, kimlikleri farklı olduğu için on binlerce insanımız kurşunlandı, süngülendi, uçurumlardan atıldı ve gaz mağaralarında zehirlendi. Aileleri yok edilen kız çocuklarına ganimet gibi el konuldu. Kimi yerde çocuklarımıza bir kurşun bile reva görülmedi ve kafaları odunlarla patlatılmak suretiyle yok edildiler. On binlerce insanımız da sürgün edilerek topraklarına dönüşleri kanunla yasaklandı. 1937-38 yılında Dersim'de yaşananlar, nereden bakılırsa bakılsın, en hafif tabirle bir insanlık suçudur, bir soykırımdır."
Kaynak: ETHA
