3. köprü güzergâhının İstanbul’un son orman kuşağındaki 2 milyon ağacı yok edecek olması, Türkiye’nin tüm akarsularının yenilenebilir enerji adı altında borulara hapsedilmesi, onlarca kömür santralına lisans verilmesi, Tabiatı Koruma Kanunu ile tüm koruma alanlarının statülerinin değişecek olması, Maden Kanunu’ndaki değişikliklerle tüm koruma alanlarının madenciliğe açılması 2010’un çevre olaylarından bazıları.
Çevreciler tepkisiyle karşılaşanan, mahkeme kararlarıyla durdurulan ya da iptal edilen birçok uygulaka Türkiye’nen çevre karnesini kırıklarla doldurdu.
2010’da Türkiye’de meydana gelen belli başlı çevre olayları:
Ocak
* Çevre Mühendisleri Odası, Çevre ve Orman Bakanlığı hakkında dava açtı. Çevre Denetimi Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik Türkiye’deki 14 bin çevre mühendisinin huzurunu kaçırdı. Değişikliği göre, bakanlık tarafından verilen iki haftalık bir eğitimle ‘çevre görevlisi sertifikası’ alan bir kişi çevre mühendisleri ile aynı işi yapabilecek.
* Kahramanmaraş’ta tarımla uğraşan Mehmet Yağcı adındaki vatandaş, Afşin Elbistan Termik Santralı’na karşı dava açtığı davayı kazandı. Tepesine kül yağdıran bir santralın altında tarım yapmaya çalışan Yağcı, 200 dönüm tarım arazisinin santral nedeniyle yüzde 10 değer kaybettiği gerekçesiyle Elektrik Üretim Anonim Şirketi’ni (EÜAŞ) 110 milyar tazminat ödemeye mahkum etti. Yağcı’nın davası bu konuda Yargıtay’da onanan ilk dava oldu.
* Osmaniye’de Hierapolis Kastabala Antik Kenti’nin bulunduğu bölgede yapılmak istenen çimento fabrikasına karşı başlatılan mücadele ve açılan dava çevrecilerin ve bilim insanlarının zaferiyle sonuçlandı. Adana İdare Mahkemesi çimento fabrikasının Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararını iptal etti. Yaşar Kemal, çok sayıda aydın sanatçı ve yazar Kastabala’nın kurtulması için imza kampanyası başlatmıştı.
* Özellikle Karadeniz’de yoğunlaşan HES’lere karşı güç birliği yapmak üzere tüm sivil toplm örgütleri bir araya gelerek ‘Türkiye Su Meclisi’ni kurdu.
* İstanbul Etiler’de ortak kullanım alanındaki 7 ağacı kesen yönetici 7 ay hapis cezasına çarptırıldı. Cezası 5 yıl aynı suçu işlememek kaydıyla ertelendi.
* Çevre Kanunu kapsamındaki idari para cezaları arttırıldı.
* Kilyos’ta karaya oturan kuru yük gemisinden 25 ton dizel yakıt ve 96 ton fuel oil Marmara Denizi’ne karıştı.
Şubat
* Rize İdare Mahkemesi, Fındıklı’da yapılmak istenen Abu Çağlayan Deresi (Paşalar) ile Çayeli Senoz Deresi (Kayalar) üzerine kurulmak istenen iki ayrı HES projesini durdurdu.
* Muğla’nın Köyceğiz ilçesine bağlı Yuvarlakçay’da yapılmak istenen HES’e karşı köylülerin tuttuğu nöbet iki ayı buldu. Köylüler, kesilen ağaçların kütüklerini açtıkları davada delil sayılması gerektiğini belirterek yetkililere kütükleri teslim etmedi.
* Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ormanları yeniden madencilik faaliyetlerine açmak için kanun hazırladı.
* Diyarbakır 2’nci İdare mahkemesi Hasankeyf’te yapılan kamulaştırmaları iptal etti.
Mart
* TEMA Vakfı, Çevre ve Orman Bakanlığı’na karşı Danıştay 8. Daire’de açılan davada Anayasa Mahkemesi’nce Madencilik İzin Yönetmeliği’nin yasal dayanağını oluşturan Madencilik Kanunu’nun 7’nci Maddesi’nin ilk fıkrası hakkında iptal kararı verildiğini açıkladı.
* 3.Köprüye Hayır Platformu, 1 kilometrelik insan zinciri oluşturarak 3. Köprü’yü protesto etti.
Nisan
* Yuvarlakçay’da 128 çadır kurarak HES’e karşı nöbet tutan köylüler ilk hukuk zaferini kazandı. Muğla İdare Mahkemesi, Muğla Valiliği tarafından verilen ‘ÇED gerekli değildir’ kararının yürütmesi durduruldu.
* Türkiye’nin en eski milli parklarından biri olan ‘devlet eliyle’ yapılan barajın kaçak olduğu, baraj inşaatı başladıktan tam 15 yıl sonra ortaya çıktı.
* Türkiye’nin en gözde doğal zenginliklerinden Abant Tabiat Parkı, dev bir şantiye alanına döndü. Bolu Valiliği’nin emriyle, gölün dört bir tarafında iş makineleri ve kamyonlarla başlatılan çalışma göle geri dönüşü mümkün olmayan zararlar verdi. Milli Parklar Genel Müdürlüğü Bolu Valiliği’ne bir uyarı yazısı gönderdi. Bir süre sonra da Halil İbrahim Akpınar’ın görev yeri değiştirildi.
* Maden Kanunu’nda yapılmak istenen değişiklikler, tartışma yarattı.
* İzmir’de ‘Masum’ adlı köpeği boş bir binaya kapatarak tecavüz eden Mustafa Ataş hakkında dokuz yıla kadar hapis cezasıyla dava açıldı. TCK’da hayvana tecavüz suçu bulunmadığından Ataş hakkında hazırlanan iddianamede ‘Konut dokunulmazlığını bozma’, ‘mala zarar verme’ ve ‘hırsızlık’ suçlamaları yer aldı.
* Yuvarlakçay’da HES nöbeti 150. gününe ulaştı. Muğla İdare Mahkemesi, Orman Genel Müdürlüğü’nce ‘HES için 2055 yılına kadar verilen iznin’ yürütmesi durduruldu.
* Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın, tepkiler nedeniyle Yuvarlakçay’da HES projesinden vazgeçtiklerini açıkladı. Ancak köylüler kesin mahkeme kararı çıkana kadar nöbete devam kararı aldı.
* Ulaştırma Bakanlığı, yıllardır süren ‘3. köprü güzergahı’ tartışmaları ile igili son noktayı koydu. Köprünün Garipçe ile Poyrazköy’e kurulacağı açıklandı. Bir yandan rant tartışmaları yaşanırken, diğer yandan Yeşiller Partisi elde ettiği belgelere dayanarak 3. köprü nedeniyle 2 milyon ağaç kesileceğini açıkladı.
Mayıs
* Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu 3. köprü güzergahının yüzde 47’si orman, yüzde 11’i 2B orman alanı olduğunu açıkladı.
* Merkez Av Komisyonu’nun 2010 için açıkladığı kararlar tepkiyle karşılandı. Bıldırcın ve üveyikler için 16 yıldır haftada üç gün olan avlanma süresinin sürpriz şekilde dört güne, ördek, kaz ve su kuşları için av kotasının günde dörtten altıya çıkarıldı.
* Manisa Turgutlu Çaldağ’da açık liç yöntemiyle maden çıkarmak isteyen firmanın orman tahsis izni iptal edildi.
* Türkiye ile Rusya arasında nükleer santral anlaşması imzalandı.
Haziran
* 2004’te çıkarılan ancak uygulanamayan ‘pitbull yasağı’ yeni bir genelgeyle gündeme geldi. Pitbull’ların satışı, sahiplenilmesi, üretimi, reklamı yasaklanırken, tasmasız gezdirene de 3 bin 434 TL ceza verilmesi öngörüldü. Bu karara kimi pitbull sahipleri karşı çıkarken, kimi de köpeğini belediyelere teslim etti.
* Türkiye Su Meclisi Çevre ve Orman Bakanlığı Önünde HES’leri protesto etti.
* Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, kendisine ‘Doğanın seri katili’ diyen Doğa Derneği Başkanı Güven Eken’e 15 bin TL’lik tazminat davası açtı.
* 3. Köprü’nün ÇED kapsamı dışında bırakıldığı ortaya çıktı.
Temmuz
* 13 Temmuz gecesi Batman’a bağlı tarihi Hasankeyf ilçesinde, kaleden kopan kaya parçaları bir kişinin ölmesine neden oldu. Bunun üzerine kaleye çıkan eski çarşı yolu ve Dicle kıyısında çardakların bulunduğu alan araç ve yaya trafiğine kapatıldı.
* Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Rize İkizdere’de Cevizli HES açılışını sırasında yaptığı sırada, HES karşıtlarına yalancı suçlamasında bulunurken, ilk kez ‘çevreci tip’ ler diye bir ifade kullandı.
* 30 Temmuz’da Tarım Bakanlığı’nın sitesinde bilimsel komitenin GDO’lu ürün sayısının arttırıldığına dair kararı yayınlanınca GDO tartışmaları yeniden alevlendi. İstanbul Ziraat Mühendisleri Odası GDO’ların Türkiye’ye girişini engellemek için dava açacaklarını açıkladı.
* Munzur’da hidroelektrik santralı için sondaj çalışması yapan işçiler çevrecilerin girişimiyle gözaltına alındı.
* Antalya Kumluca’da Alakır’a kurulmak istenen HES’e karşı mücadelenin sembolü haline gelen 84 yaşındaki Ahmet Türkkan HES çalışanlarına saldırdığı gerekçesiyle karakolda ifade verdikten sonra kalp krizi geçirerek öldü.
* Sinop ve Mersin’de nükleer santral kurulmasını protesto eden çevreciler, TBMM bahçesinde eylem yaptı. Polis eylem yapan 58 kişiyi gözaltına aldı.
Ağustos
* Allianoi’un ‘baraj suları altında korunması için’ beton ve kumla kaplanması işlemi başladı.
* Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Allianoi ile ilgili, “Çaresizliğimi anlamanızı rica ederim” dedi.
* İstanbul’un Ortaçağ’dan kalan tek kalesi olan ve yıllardır kaderine terk edilen Poyrazköy’deki Yoros Kalesi’nde ilk kez kazı çalışmaları başladı.
* Rize Gündoğdu’da meydana gelen sel ve heyelanda 13 kişi hayatını kaybetti.
* Antalya’nın merkez Aksu ilçesinde 500 hektar orman alanı yandı.
Eylül
* 3. köprü projesini protesto etmek için ‘2 milyon ağaç için 2 milyon insan’ sloganıyla binlerce kişi İstanbul’un çeşitli yerlerinde eylem yaptı.
* Erzurum’da 12 Eylül’de imam Özer Bakır’ı parçalayarak öldüren katil ayı için Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından ‘vur emri’ verildi. Tepkiler üzerine bu emir ‘yakalama’ olarak değiştirildi. Tüm aramalara rağmen katil ayı bulunamadı.
* Artvin Borçka’da 7 ağaç kesen kişi, ormanlar ve erozyonla ilgili 3 kitap okuma cezası verildi.
Ekim
* İkizdere Vadi Sit Alanı ilan edildi. Vadiye yapılmak istenen 22 HES projesi de rafa kalkmış oldu.
* Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın çay ikram edip nükleer enerji konusunda görüş alışverişinde bulunduğu Greenpeace eylemcilerine, TBMM’nin önünde oturdukları için üç yıl hapis istemiyle dava açıldı
* Munzur’da milli park içine yapılmak istenen iki HES projesi Danıştay tarafından durduruldu.
* Hükümet Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Tabiatı Koruma Kanunu ile ilgili tasarı sundu. Bu tasarı mevcut koruma alanlarının statüsünün değiştirileceği için çevreciler ve siyasiler tarafından büyük tepki çekti.
* Artvin’in Şavşat İlçesi’nde yapılmak istenen 176 HES’e karşı çıkan ve miting için pankart asan tertip komitesinden 5 kişiye Kaymakamlıkça kesilen 500 TL çevre kirletme cezası Şavşat Sulh İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi.
Kasım
* Yuvarlakçaylıların beklediği karar Muğla İdare Mahkemesi’nden geldi. Mahkeme, HES projesini iptal etti. 11 aydır nöbet tutan köylüler, kararla birlikte ‘zafer’ kazanınca çadırlarını sökmeye başladı.
Aralık
* Türkiye, Meksika’nın Cancun kentinde yapılan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 16. Taraflar Konferansı’na 80 kişilik delegasyonla katıldı. Türkiye hükümeti yıllardır talepte bulunduğu bir isteğini gerçekleştirdi. İki hafta süren konferans sonunda çıkan resmi bir belgede ‘Türkiye’nin gelişmekte olan ülke olduğu ve finansman, teknolojik yardım alması gerektiği’ belirtildi. Ancak Türkiye iklim değişikliği konusunda hala bir hedef belirlemedi.
* Tabiatı ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanunu taslağı, Bakanlar Kurulu’nca onaylanarak TBMM Gündemine alındı. Yasa taslağı bu haliyle onaylanırsa, ülkemizin doğası için geri dönüşü olmayacak tahribatların önü açılmış olacak.
* Bir yıl önce Rize İkizdere’de kurulan Türkiye Su Meclisi ikincibüyük toplantısını Antalya Alakır’da Sarıkeçililer’in Yörük çadırında yaptı.
Kaynak: Radikal
